Haven van Rotterdam zet belangrijke stap in verduurzaming scheepvaart: haven door praktijktoets voorbereid op veilig bunkeren ammoniak

Het gaat om een zogenoemde overslag tussen twee schepen van 800 m3 vloeibare, koude ammoniak van -33 graden Celsius. De overslag duurde ongeveer 2,5 uur en vond plaats bij een nog niet in gebruik genomen kade van de APM-terminal op de Tweede Maasvlakte, vergelijkbaar met de locatie van toekomstige bunkeroperaties met ammoniak. Met de praktijktoets zijn alle procedures voor ammoniak bunkering in praktijk gebracht en is vastgesteld dat dit veilig, verantwoord en zonder vrijkomen van ammoniak kan plaatsvinden in de Rotterdamse haven.

Voor de praktijktoets werkten verschillende partijen met elkaar samen, gefaciliteerd door Havenbedrijf Rotterdam. Trammo leverde de twee schepen en OCI, eigenaar van de ammoniakterminal in de haven, voorzag deze van ammoniak. James Fisher Fendercare leverde expertise en apparatuur voor het uitvoeren van de praktijktoets en het coördineren van de twee schepen bij een ligplaats mogelijk gemaakt door de APM-terminal. Daarnaast droeg bunkeraar Victrol bij aan het vormgeven van de procedure. Ook DCMR Milieudienst Rijnmond, Veiligheidsregio Rijnmond en de Gezamenlijke Brandweer (GB) zijn betrokken voor een goed en veilig verloop van de praktijktoets.

Havens voorbereiden op alle nieuwe brandstoffen 

Rotterdam is wereldwijd de tweede bunkerhaven waar jaarlijks ongeveer tien miljoen ton brandstof wordt gebunkerd. Havenbedrijf Rotterdam wil het samen met alle partijen in de haven mogelijk maken dat in de toekomst alle alternatieve, koolstofarme, brandstoffen gebunkerd kunnen worden om zo de verduurzaming van de internationale scheepvaart te stimuleren. Ammoniak heeft als voordeel dat het een koolstofvrije brandstof is en daardoor bij verbranding geen CO2-uitstoot veroorzaakt. Bij de praktijktoets is gebruikgemaakt van grijze ammoniak. De eigenschappen daarvan zijn gelijk aan die van groene ammoniak dat in de toekomst beschikbaar moet komen voor de verduurzaming van de scheepvaart. Voor de productie van grijze ammoniak zijn nog fossiele grondstoffen nodig, voor groene ammoniak niet. Introductie en opschaling van ammoniak als scheepvaartbrandstof is mede mogelijk doordat de industrie wereldwijd ammoniak al produceert, opslaat, transporteert en distribueert.

De haven van Rotterdam maakt voor de voorbereiding op nieuwe scheepsbrandstoffen gebruik van de internationale Port Readiness Level assessment tool. Deze wordt voor alle nieuwe (brand)stoffen doorlopen. Aan de hand van negen verschillende voorbereidingsniveaus wordt gezorgd dat wet- en regelgeving, veiligheid, infrastructuur en het aanbod op orde zijn om schepen met nieuwe brandstoffen te kunnen ontvangen en bunkeren in de haven. Eerder doorliep de haven de methode al volledig voor scheepsbrandstof LNG en grotendeels voor methanol. Nu bereidt de haven zich voor op schepen die in de toekomst varen op ammoniak. Door de praktijktoets bereikt de haven een hoger voorbereidingsniveau (van zes naar zeven) waarbij alle veiligheidsprocedures klaar zijn voor het bunkeren op projectbasis. De opgedane ervaringen door de praktijktoets en de vastgestelde procedures worden gedeeld met de EU, andere havens en relevante partners.

Europese subsidie

In het Europese MAGPIE werken verschillende havens, onderzoeksinstituten en universiteiten en bedrijven samen aan innovatie en verduurzaming. Zij willen aanbod en gebruik van groene energie samenbrengen in havens en vernieuwing toepassen waarmee efficiency van de logistiek wordt vergroot. Het programma is vormgegeven in pilotprojecten, waarvan de praktijktoets met ammoniak er een van is. Onderzoeksinstituut Maersk McKinney Moller Center for Zero Carbon Shipping is betrokken bij de pilot en zal zorgdragen voor het verder verspreiden van de opgedane de kennis en ervaring. MAGPIE ontvangt financiering uit het Horizon 2020 onderzoeks- en innovatieprogramma van de Europese Unie.